Alternatieve en augmentatieve communicatie (AAC) is een vorm van communicatie die tegenmoet komt aan de communicatienoden van mensen met een degeneratieve neurologische aandoening, motorische beperking, cognitieve beperking,… die beperkt worden in het mondeling overbrengen van een boodschap.. Voorbeelden van AAC zijn een computer die boodschappen kan uitspreken of een kaart waarop de gebruiker woorden of letters kan aanwijzen. De houding van de AAC-gebruikers, belangrijke communicatiepartners en de wijde omgeving heeft een belangrijke impact op de acceptatie van het gebruik van AAC. Deze masterproef onderzoekt bij Vlaamse AAC-gebruikers met afasie, dysartrie of Multipele Systeem Atrofie wat de ervaringen, gevoelens en wensen zijn bij het gebruik van een alternatief communicatiehulpmiddel. Hetzelfde wordt onderzocht bij de partner, een ouder of een kind van de AAC-gebruiker. Er wordt nagegaan hoe de AAC-gebruikers het liefst communiceren, wat ze belangrijk vinden in de communicatie en hoe ze zichzelf voelen bij het gebruik van een alternatief communicatiehulpmiddel. Daarnaast wordt telkens de partner, een ouder of kind van de AAC-gebruiker bevraagd over hoe zij omgaan met het AAC-gebruik en zich gedragen ten opzichte van de AAC-gebruiker. De rol van verschillende betrokken partijen, zoals zorginstellingen en logopedisten, komt ook aan bod tijdens het onderzoek. Aan dit onderzoek namen acht participanten deel, waarvan drie AAC-gebruikers en vijf naasten. Bij deze personen werd een semi-gestructureerd interview afgenomen. De onderzoeker volgde een vragenlijst, maar deze vormde eerder een rode draad doorheen het interview en moest niet strikt gevolgd worden. Er werd ook nog eens een vragenlijst ingevuld met demografische gegevens over de AAC-gebruiker. De interviews werden opgenomen met audio en daarna letterlijk uitgeschreven. Aan delen van de interviews werden codes toegekend. Door het samenvoegen van codes die over hetzelfde gaan, konden thema’s gevonden worden. Uit de analyse van de interviews kwamen vijf thema’s naar voor: “AAC-hulpmiddel”, “Communicatie met AAC”, “Emoties”, “Wensen communicatie en gedrag” en “Rol betrokken partijen”. De gebruikers gebruiken hun communicatiehulpmiddel voor meer dan enkel het uiten van een boodschap. Communicatie met AAC vraagt veel energie voor de gebruikers ervan, maar ook voor de naasten. De spraak die het toestel genereert en de kansen die het biedt aan de AAC-gebruiker zijn wel belangrijke voordelen. De woordenschat van het hulpmiddel moet aansluiten bij het interessegebied en de activiteiten van de gebruiker. Communiceren in een grote groep ervaren de AAC-gebruikers als struikelblok, omdat ze niet betrokken worden in het gesprek. De naasten geven wel aan dat het AAC-hulpmiddel van de gebruiker een volwaardig persoon maakt. De belangrijkste emoties bij beide partijen zijn frustratie en verdriet. Toch zijn de naasten dankbaar voor de kansen die de spraakcomputer geeft aan de AAC-gebruiker. De AAC-gebruikers en naasten wensen dat AAC-gebruikers als normale mensen beschouwd worden en dat ze betrokken worden in gesprekken door gerichte vragen te stellen. De naasten zullen de AAC-gebruiker steeds proberen ondersteunen door boodschappen in te vullen als de AAC-gebruiker er zelf niet in slaagt om zijn boodschap over te brengen. Ze geven ook instructies aan de omgeving in verband met de communicatie met de AAC-gebruiker. Het bewustzijn en de kennis van de omgeving over AAC-gebruikers moet ook nog groeien om de interactie tussen beide te optimaliseren. Bovendien spelen logopedisten en zorginstellingen een belangrijke rol in de beleving van de AAC-gebruikers. Over het algemeen staan de AAC-gebruikers en de naasten positief ten opzichte van het AAC-gebruik. De AAC-gebruikers ervaren vooral dat ze onvoldoende tijd en kansen krijgen om hun boodschap te uiten, wat tot frustratie leidt. Het is belangrijk dat de omgeving een minimale kennis heeft over AAC en de omgang hiermee om de interactie tussen AAC-gebruiker en communicatiepartner vlotter te laten verlopen.