De ervaringen van mantelzorgers bij het beheren van het persoonsvolgend budget (B)

Van Audenaerde Marie, 2022
Deze masterproef situeert zich binnen de sector voor personen met een beperking. De zorg binnen deze sector kan zowel residentieel als ambulant zijn. Residentiële zorg omvat in dit onderzoek vooral de zorg vertrekt door vergunde zorgaanbieders waar de doelgroep verblijft. De invulling van dit verblijf verschilt per persoon. Het individu kan voltijds of deeltijds bij een vergunde zorgaanbieder verblijven. Ook kunnen de kosten verbonden aan de zorg verschillen naar gelang de zorgzwaarte van het individu. Ambulante zorg wordt aangeboden indien de persoon met een beperking wel zorg en ondersteuning nodig heeft, maar dat dit gebeurt zonder te verblijven bij een vergunde zorgaanbieder. Zorg kan dan geboden worden buiten een zorginstelling, bijvoorbeeld thuis. Ook aan ambulante zorgen zijn kosten verbonden, afhankelijk van de zorgnoden van de gebruiker. Het zorgaanbod voor personen met een beperking is doorheen de tijd veranderd van perspectief. Traditioneel werd zorg geboden vanuit een organisatie-perspectief. Dit houdt in dat organisaties een vooraf gedefinieerd en vaststaand aanbod hadden waar de zorgvrager beroep op kon doen. De zorg was met andere woorden aanbod-gestuurd. De zorgvrager had weinig tot geen inspraak in de organisatie van deze zorg. Echter heeft dit perspectief plaats moeten maken voor de persoonsgerichte zorg. Persoonsgerichte zorg bekijkt de zorg vanuit het cliënten-perspectief. De noden en behoeften van het individu worden duidelijk in kaart gebracht en van daaruit wordt gekeken naar wat mogelijk is. Dit perspectief is eerder vraag-gestuurd. Dit betekent dat de zorg ook veel meer gepersonaliseerd gebeurt. De zorgvrager is een actieve speler in het eigen zorgtraject. Naast het perspectief van zorg is de financiering van deze zorg ook veranderd. Traditioneel hadden de actoren aan aanbodzijde de middelen in handen en werden deze gebruikt om hun aanbod uit te bouwen. Bij persoonsgerichte zorg krijgt de zorgvrager zelf meer en meer de middelen in eigen handen. Dit kan in de vorm van het persoonsvolgend budget. Het persoonsvolgend budget is een geldbedrag dat de zorgvrager, binnen bepaalde grenzen, vrij kan besteden aan zorg in kader van zijn of haar zorgnood. De grootte van het budget wordt bepaald aan de hand van een intensieve, voorafgaande screening van de situatie en het zorgprofiel van de aanvrager. Zowel residentiële als ambulante zorg kan hiermee volledig of gedeeltelijk betaald worden. Het persoonsgerichte zorgsysteem biedt mogelijke kansen. Echter zijn er ook mogelijke valkuilen aan verbonden. Meer autonomie gaat gepaard met meer verantwoordelijkheden. Heel wat administratieve en praktische zaken moeten gebeuren om een goede besteding van het budget te bewerkstelligen. Dit is voor personen met een mentale beperking niet altijd eenvoudig. Er is nog weinig onderzoek gebeurd naar de ervaring van deze doelgroep omtrent het persoonsvolgend budget. Ervaren zij voldoende zeggenschap? Zijn zij in staat het budget zelf te beheren? Botsen zij tegen bepaalde drempels? Biedt het budget kansen op inclusie in de samenleving? Deze masterproef tracht deze vragen te beantwoorden.

Promotor Jeroen Trybou
Opleiding Management en Beleid van de Gezondheidszorg
Kernwoorden Persoonsvolgend budget persoonsvolgende financiering mentale beperking zeggenschap inclusie persoonsgerichte zorg