Optimale fonatietijd van straw phonation

Van de Sijpe Emma, 2022
Dit onderzoek is specifiek gericht op een veel voorkomende stemoefening die in de logopedische praktijk wordt gebruikt bij stempatiënten, namelijk de oefening straw phonation of stemgeven door een rietje. Ondanks het feit dat deze oefening vaak wordt gebruikt, weet men nog onvoldoende wat de beste oefentijd is en daar wil deze studie een eerste antwoord op bieden door het verschil na te gaan tussen vrouwen met een stemstoornis die 5 minuten straw phonation uitvoerden en vrouwen met een stemstoornis die 15 minuten straw phonation uitvoerden. Straw phonation kent een uitgebreide wetenschappelijke achtergrond, door de mondholte te versmallen en ook te verlengen met het rietje, ontstaat er een hogere druk in de mondholte. Deze verhoogde druk zorgt er op zijn beurt voor dat de stemplooien makkelijker en op een zachtere manier kunnen sluiten, waardoor je op een veilige manier kan oefenen en variëren in toonhoogte en luidheid, met een veel lager risico op verwondingen aan de stemplooien. Deze vrouwen werden gerekruteerd in de stemkliniek van het UZ Gent, sommigen onder hen hadden al reeds stemtherapie gevolgd, anderen nog niet. De vrouwen werden willekeurig ingedeeld in de 5 of 15 minuten straw phonation groep. Vooraf werd hen ook gevraagd om enkele vragenlijsten in te vullen die peilden naar mogelijke beïnvloedende factoren op hun stem, zoals het hebben van een allergie of het drinken van alcohol en welke impact hun stemstoornis heeft op hun leven. Ook kregen ze zowel voor als na de straw phonation oefening 10 stellingen over hun stemvermoeidheid, een hogere score betekende hier een groter gevoel van stemvermoeidheid. Het uitvoeren van het straw phonation oefenprotocol was bij beide groepen gelijkaardig opgebouwd, er werden klanken op de normale toonhoogte geproduceerd, alsook glijtonen, het neuriën van een liedje, het ‘lezen’ van woorden, zinnen en een tekst en een vraag waar ze spontaan moesten op antwoorden door het rietje. Er werd zowel voor als na de straw phonation oefening een stemonderzoek afgenomen, om zo mogelijke verschillen en evoluties tussen beide groepen na te gaan. Dit stemonderzoek omvatte objectieve stemmetingen, zoals de maximale fonatietijd of hoe lang een persoon een -a- klank kan aanhouden. Ook akoestische waardes, die onder meer aangeven hoe hees iemand klinkt, werden berekend samen met de stemmogelijkheden van een persoon door de minimale en maximale luidheid en toonhoogte te bepalen. Daarnaast werd ook de stemkwaliteit bepaald en werden stemopnames van de personen blind geanalyseerd door een logopediste gespecialiseerd in stem, om zo auditief mogelijke verschillen voor en na de oefening vast te stellen. Aangezien ook de diameter van het rietje een belangrijke rol speelt bij de resultaten van de oefening, werd hier gekozen voor een rietje met een diameter van 3 mm. Verrassend genoeg bleek dat het voornamelijk de 15 minutengroep was die objectief gezien de beste resultaten haalde zoals een hogere maximale toonhoogte, een stabielere stem en een verbetering van de stemkwaliteit. Dit is opvallend aangezien het hier gaat over onervaren personen, de duurtijd van de oefening en de diameter van het rietje lijken hier dus voor een effect te zorgen na slechts 1 sessie. Het viel hierbij wel op dat deze groep ook zelf de meeste signalen van stemvermoeidheid aangaf, ondanks het feit dat dit door een professionele luisteraar niet zo werd ervaren. Dit kan mogelijks komen doordat de oefeningen niet werden aangepast aan de deelnemer en iedereen dezelfde oefeningen aangeboden kreeg. Bij de 5 minutengroep was er eveneens een uitbreiding van de maximale toonhoogte en het stembereik, maar een minder uitgesproken stabiele stem, zij vertoonden wel minder signalen van stemvermoeidheid, maar dat is niet verwonderlijk door de kortere duurtijd. Hieruit kan dus met enige voorzichtigheid worden gesteld dat 15 minuten straw phonation door een rietje van 3 mm mogelijks de beste resultaten met zich meebrengt bij vrouwen met een stemstoornis, al kan een opbouwende therapie met aangepaste oefeningen mogelijks zorgen voor minder perceptie van stemvermoeidheid.

Promotor Iris Meerschman
Opleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen
Domein Logopedie
Kernwoorden Straw phonation duurtijd stemstoornissen volwassenen