Seksualiteit en intimiteit bij prostaatkankerpatiënten en partner

Van Bortel Kato, 2022
Seksualiteit, een rouwproces na prostaatkanker? Koppels worden plotseling geconfronteerd met prostaatkanker in hun leven. Ze staan daarbij voor allerlei uitdagingen, ook op seksueel vlak. Hoe kom je tot een nieuw ‘normaal’ in je seksleven? En is penetratie daar altijd voor nodig? Prostaatkanker doet zich ongeveer bij 80 procent van 80-jarige mannen voor. Gelukkig is het niet bij alle patiënten agressief en hoeft het zelfs niet bij iedereen behandeld te worden. Als er toch een behandeling gegeven wordt is dit meestal radiotherapie, chirurgie en/of hormoontherapie. Onaangename complicaties die kunnen voorkomen na een prostaatkankerbehandeling zijn onder andere urineverlies en erectiestoornissen. Deze hebben vaak een grote impact op zowel het leven van de patiënt als zijn partner. Na de prostaatkankerbehandeling is het belangrijk dat koppels open met elkaar kunnen communiceren over de gevolgen die prostaatkanker op hun (seks)leven heeft. Wanneer er een erectiestoornis voorkomt is het vaak een soort van rouwproces. Het seksleven dat voor jou normaal was zal vaak niet meer hetzelfde zijn. Ook Stephan Manssens (56) werd anderhalf jaar gediagnosticeerd met prostaatkanker en getuigt over de impact van de ziekte op zijn seksualiteit. “Dat seks nooit meer zou zijn als vroeger, was een zware slag. Een psycholoog hielp me dat te verwerken. Ze deed me inzien dat het een soort van rouwproces is waar ik door moet. Daarnaast troostte ik me met de gedachte dat de kanker gelukkig geen vat gekregen had op onze intimiteit.” Intimiteit binnen de relatie van het koppel kan voor ondersteuning zorgen bij het verlies van de penetratie tijdens de seks. Ook seksuele hulpmiddelen kunnen koppels helpen om naar andere manieren te zoeken om seksualiteit te beleven. Wanneer penetratieseks niet meer mogelijk is, kan er bijvoorbeeld veel voldoening worden gehaald uit strelen, zoenen, massages en kunnen seksspeeltjes gebuikt worden. Penetratie is dus zeker niet altijd nodig voor een bevredigend seksueel leven. Omdat prostaatkanker de meest voorkomende mannenkanker is blijft het maatschappelijk relevant om onderzoek te doen naar hoe we deze patiënten en alsook partners kunnen ondersteunen. Constructieve communicatie en intimiteit blijken daarbij belangrijke factoren. Het is cruciaal dat zorgverleners zich hiervan bewust zijn en koppels actief bevragen naar hoe ze seksualiteit en intimiteit beleven na een prostaatkankerbehandeling. Zo kunnen ze eventueel doorverwijzen naar gespecialiseerde hulpverlening.

Promotor Ines Keygnaert
Opleiding Gezondheidsvoorlichting en -bevordering
Kernwoorden Prostaatkanker seksualiteit intimiteit rouwproces