Normatieve data voor akoestische stemparameters en stemkwaliteitsindexen bij Nederlandstalige kinderen

Joris Florence, 2023
Het doel van dit onderzoek was om normatieve data vast te leggen voor het stemonderzoek bij Nederlandstalige kinderen tussen 6;00 en 12;11 jaar. Dit werd gedaan op basis van stemopnames van 97 Nederlandstalige kinderen zonder stemproblemen. Hierbij zijn de volgende akoestische stemparameters genormeerd: de fundamentele frequentie (fo), jitter %, shimmer % en de Noise to Harmonics Ratio (NHR). Daarnaast zijn twee stemkwaliteitsindexen genormeerd: de Dysphonia Severity Index (DSI) en de Acoustic Voice Quality Index (AVQI). Tot slot werden ook normen voor het Voice Range Profile (VRP; stembereik) en twee aerodynamische parameters vastgelegd: de Maximale Fonatietijd (MFT) en de s/z ratio. De normatieve data voor akoestische parameters, stemkwaliteitsindexen en het VRP werden door middel van het computerprogramma ‘Praat’ berekend met behulp van een microfoon. Tijdens het onderzoek kregen kinderen de opdracht om de /a:/-klank enkele seconden aan te houden op comfortabele luidheid en toonhoogte. Vervolgens kregen ze de instructie om de twee eerste zinnen van de tekst ‘Papa en Marloes’ voor te lezen of na te zeggen, de /a:/ zo lang mogelijk aan te houden (hier kregen ze drie pogingen voor) en vervolgens de klanken /s/ en /z/ zo lang mogelijk aan te houden. Ten slotte kregen ze de opdracht om de /a:/ op de laagst mogelijke toonhoogte aan te houden, vervolgens zo zacht mogelijk, zo hoog mogelijk en zo luid mogelijk. Op basis van deze stemopnames werd een voorstel van normatieve data opgesteld. Enkele resultaten vielen hierbij op: De fo bij meisjes daalt naarmate ze ouder worden, dit betekent dat hun stem verlaagt. Bij jongens is de fo-daling zichtbaar tot 11 jaar. Uit statistisch onderzoek blijkt er bovendien een significante correlatie te zijn tussen leeftijd en fundamentele frequentie. Bij de jitter %, shimmer % en NHR hebben meisjes hogere resultaten dan jongens, dit geeft aan dat ze meer kenmerken van heesheid vertonen in hun stemgeving. Voor deze drie parameters is er sprake van een significant verschil op basis van geslacht, waarbij meisjes doorgaans hogere waarden behalen. Wat het stembereik betreft, is er bij de jongens een daling van de hoogste frequentie (toonhoogte) naarmate ze ouder worden. Voor de laagste frequentie is er ook een daling waarneembaar bij zowel jongens als meisjes. Wat de laagste intensiteit (luidheid) betreft, is er een significante positieve correlatie met leeftijd, wat betekent dat dit met toenemende leeftijd stijgt. Voor de hoogste intensiteit is er een significant verschil op basis van geslacht waarbij jongens hogere resultaten behalen dan meisjes. Ten slotte neemt de MFT toe met stijgende leeftijd voor zowel jongens als meisjes. Jongens behalen hierbij doorgaans hogere waarden. Dit onderzoek heeft enkele methodologische tekortkomingen waardoor niet alle resultaten volledig betrouwbaar zijn. Dit weerhoudt echter niet dat dit onderzoek waardevolle informatie oplevert voor klinisch en wetenschappelijk onderzoek.

Promotor Evelien D'haeseleer
Opleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen
Domein Logopedie
Kernwoorden kinderen dysfonie normeringsonderzoek stemonderzoek akoestische stemparameters stemkwaliteitsindexen aerodynamische stemparameters, voice range profile