Effect van Autistische Kenmerken op het leren van patronen: het Belang van Talige Input en Aandacht

Leijten Eline, 2023
Als mensen taal leren, gebeurt dit al vanaf de hele vroege kinderjaren. Baby’s kunnen natuurlijk niet met opzet naar taal luisteren om deze te leren, dus zijn daarvoor enkele aandachtsprocessen gevormd. Eén daarvan is het statistisch leren. Onze hersenen luisteren naar hoe vaak een geluidssignaal voorkomt en in welke setting dit vaak voorkomt, om daar op die manier betekenis aan te koppelen. Dit fenomeen is al jaren geleden blootgelegd en uitgebreid onderzocht bij normaal ontwikkelende personen. Nu zijn er in de maatschappij ook altijd personen waarbij de ontwikkeling en communicatie een beetje anders verloopt. Zo zijn er mensen met autisme. Typisch voor hen zijn de moeilijkheden in de sociale communicatie. Ze hebben soms moeite met het lezen van lichaamstaal, maar ook met dubbelzinnige gesprekken. Ze kunnen zich ook niet altijd goed inleven bij hoe de andere personen zich voelen. Wij wilden dan ook kijken of er al bij het ontwikkelen van de taal vanaf de start, dus vanaf de geboorte, moeilijkheden zouden zijn. Ligt (een deel van) dit probleem al bij dit statistisch leren? De vele onderzoekers die hier al onderzoek naar hebben gedaan, deden dit steeds op een iets andere manier. Hierdoor kunnen we geen algemeen besluit vormen over hoe personen met autisme dit doen. Bovendien dachten we dat het interessant zou kunnen zijn om ook te focussen op twee specifieke details. Hebben personen met autisme enkel moeite met het leren van taal of ook van andere geluiden (zoals muzieknoten)? Ergens zou het logisch zijn dat ze vooral met het leren van de taalprikkels moeite zouden hebben. Personen met autisme hebben ook een andere manier van aandachtsverwerking. Hun hersenen zijn iets anders op elkaar afgestemd, waardoor ze minder goed presteren op taken rond het werkgeheugen. Dit geheugen houdt de informatie die we leren even vast, voordat we dit voor een lange termijn kunnen opslaan. Hierdoor dachten we aan een tweede vraag. Zouden mensen met autisme ook anders leren als ze wel of niet op de prikkels mogen letten? Wij zouden denken dat personen met autisme minder goed kunnen leren als ze op de prikkels focussen. Wij hebben dit getest aan de hand van een luisterexperiment waarbij de deelnemers luisterden naar talige en niet-talige geluiden, met en zonder hierop te focussen. Op basis van een vragenlijst naar autistische kenmerken werden de personen verdeeld in een groep met lage kenmerken en een groep met hoge kenmerken. Wat we vonden is dat de personen met de hoge kenmerken inderdaad minder goed scoorden op de taalprikkels als ze hierop focusten, dan de groep met de lage kenmerken. Er zijn wel veel onderliggende zaken die we verder moeten onderzoeken om dit zeker te weten.

Promotor Eleonore Smalle
Opleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen
Domein Logopedie
Kernwoorden autismespectrumstoornis taalontwikkeling auditief statistisch leren expliciet geheugen talige en niet-talige stimuli