De effectiviteit van VR in het verminderen van spreekangst en het verhogen van de spreektoonhoogte bij transgender vrouwen
Bosschem Lien, 2023
Transgender vrouwen zijn personen wiens genderidentiteit vrouwelijk is, maar dit verschilt van het geslacht dat hen bij de geboorte is toegewezen. Soms komt hun stem niet overeen met hun ware identiteit, aangezien hun stem nog steeds kenmerken van het mannelijke geslacht vertoont. Dit kan een grote impact hebben op iemands emotioneel – en psychologisch welzijn. Stemtraining bij een logopedist kan hiervoor een goede oplossing bieden. Uit onderzoek bleek dat stemtraining effectief zou kunnen leiden tot stemveranderingen (bijvoorbeeld een verhoging van de toonhoogte) bij transgender vrouwen. Echter, werd overdracht naar spontane spreeksituaties en spreekangst wel aangehaald als uitdagende onderdelen binnen de logopedie. Spreekopdrachten laten uitvoeren in een virtuele setting zou een goede oplossing kunnen zijn om deze uitdagingen aan te pakken. Hoewel er een aanzienlijke toename is in interesse in deze technologie, blijkt binnen het logopedische onderzoeksdomein slechts beperkt bewijs te vinden in de literatuur voor het behandelen van spreekangst met behulp van Virtual Reality (VR), en dit beperkt zich momenteel hoofdzakelijk tot individuen die stotteren. Binnen het huidig onderzoek wordt de doeltreffendheid nagegaan van VR in het verminderen van spreekangst en het verhogen van de spreektoonhoogte bij transgender vrouwen. Er werden zeven transgender vrouwen gerekruteerd via het UZ van Gent. Vier van deze deelnemers werden toegewezen aan de VR-groep en drie aan de groep die traditionele trainingsessies kregen. De VR-groep kreeg gedurende vier weken lang wekelijks één training van 30 minuten, terwijl de andere groep traditionele trainingen volgde gedurende eenzelfde periode en frequentie. Deze trainingen bestonden uit spreekopdrachten in de vorm van rollenspellen tussen de therapeut en de cliënt. De VR-groep kreeg gelijkaardige spreekopdrachten in de ontwikkelde virtuele situaties. Voor en na de trainingen werd de toonhoogte en de spreekangst opgemeten via PRAAT en via vragenlijsten. De verzamelde data werd vervolgens door de kleine doelgroep beschrijvend geanalyseerd aan de hand van grafieken en tabellen. Hieruit kan geconcludeerd worden dat beide groepen tegen het einde van het onderzoek een toename in spreektoonhoogte vertoonden tijdens het lezen van een tekst en het spontaan spreken. Hoewel er interindividuele verschillen waren, werden veelbelovende resultaten waargenomen, waarbij echter geen groot contrast tussen de VR-groep en traditionele groep werd vastgesteld. Na het uitvoeren van deze kleinschalige pilootstudie is het evident geworden dat verder onderzoek noodzakelijk is om de bevindingen te verifiëren en een dieper inzicht te verkrijgen in de onderliggende mechanismen. Hoewel deze studie waardevolle inzichten heeft opgeleverd, beperkt de omvang ervan de generaliseerbaarheid van de resultaten en de nauwkeurigheid van de conclusies.
Promotor | Evelien D'haeseleer |
Opleiding | Logopedische en Audiologische Wetenschappen |
Domein | Logopedie |
Kernwoorden | VR transgender vrouwen spreekangst spreektoonhoogte |