Akoestische en perceptuele effecten van een intensieve intonatietraining bij genderdiverse personen

Devloo Jolien, 2022
Binnen deze masterproef werd het effect van een intensieve intonatietraining op de akoestische eigenschappen van stem en spraak (algemene intonatieshift, algemeen toonhoogtebereik, finale intonatieshift, toonhoogtevariatie-index, fundamentele frequentie (fo), formanten (F1 – F5), klinkerdriehoek, intensiteit (sound pressure level), F-range (fundamentele frequentiebereik), I-range (intensiteitsbereik), DSI (dyshonia severity index) en AVQI (acoustic voice quality index)) nagegaan bij transgender (trans) en genderdiverse (TGD) personen (trans vrouwen, trans mannen, non-binaire PMAB-personen (presumed male at birth) en non-binaire PFAB-personen (presumed female at birth)). Bijkomend werd onderzocht wat het effect was op de zelfperceptie van de stem. De TGD proefgroep bestond uit 32 participanten, namelijk 21 trans vrouwen (wens tot spraakvervrouwelijking), 1 non-binaire PMAB-persoon (wens tot spraakvervrouwelijking), 2 trans mannen (wens tot spraakvermannelijking) en 8 non-binaire PFAB-personen (wens tot spraakvermannelijking). Door het gebruik van een controlegroep die shamtraining kreeg, kon het effect van de onafhankelijke variabele (intensieve intonatietraining) aangetoond worden. In deze studie waren er twee doelgroepen te onderscheiden. Bij de groep die intonatietraining met spraakvervrouwelijking als doel kreeg, werd er gestreefd naar het bereiken van een groter toonhoogtebereik, groter percentage opwaartse en neerwaartse intonatiepatronen, grotere algemene en finale intonatieshifts en een grotere toonhoogtevariatie-index. Bij de groep die intonatietraining met spraakvermannelijking als doel kreeg, werd er gestreefd naar het bereiken van een kleiner toonhoogtebereik, meer vlakke intonatiepatronen en minder variatie in toonhoogte. De participanten kregen gedurende vier of acht weken één keer per week één uur training afhankelijk van de groep (experimentele of controlegroep) waaraan ze werden toegewezen. De inhoud van de shamtraining was voor beide groepen hetzelfde (bespreken van stemhygiëne, stemkarakteristieken, non-verbale communicatie, ontspanning en ademhalingsoefeningen). Zowel voor als na de trainingsperiode werd een stem- en spraakonderzoek uitgevoerd. Er werden zowel objectieve (aerodynamische beoordeling, akoestische beoordeling, multi-dimensional voice program (MDVP), voice range profile (VRP), DSI en AVQI) als subjectieve metingen (visueel analoge schaal (VAS) en trans woman voice questionnaire (TWVQ)) uitgevoerd. De spraakstalen werden opgenomen met behulp van het softwareprogramma Praat versie 6.1.52 (Boersma, 2002). In totaal werden twee spraakstalen afgenomen. Het eerste spraakstaal bevatte de aangehouden fonatie van de vocaal /a:/, lezen van de fonetisch gebalanceerde tekst ‘Papa en Marloes’, 3 zinnen voor extracties van formantfrequenties (a/-/i/-/u/) en spontaan spreken. Voor het tweede spraakstaal werd gebruik gemaakt van het prosodieprotocol (Leyns et al., 2022). Voor de statistische analyse werd gebruik gemaakt van het statistisch programma SPSS 29.0 (SPSS Corp., Chicago, IL, USA). Om de verschillen in continue intonatieparameters tussen de groepen te berekenen, werd gebruik gemaakt van linear mixed models. Voor de groep met spraakvervrouwelijking als doel werden na intonatietraning significante verschillen gevonden voor akoestische intonatieparameters, fo en de zelfperceptie van de stem. Voor de groep met spraakvermannelijking als doel veranderde slechts één akoestische intonatieparameter significant na intonatietraining. Shamtraining beïnvloedde de akoestische intonatieparameters niet.

Promotor Evelien Dhaeseleer
Opleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen
Domein Logopedie
Kernwoorden Intensieve intonatietraining genderdiverse personen