Populariserende samenvatting De dienst intensieve zorgen (IZ) is een afdeling in een ziekenhuis waar zeer zieke patiënten worden opgenomen en behandeld. De intensivist is de arts die samen met zijn team van o.a. verpleegkundigen de patiënten op deze afdeling behandelt en verzorgt. De bloeddruk, hartslag, ademhaling, enz. van alle patiënten worden nauwgezet in de gaten gehouden met behulp van technische meettoestellen en zo nodig ook ondersteund. Het hoofddoel van een behandeling op IZ is om de patiënten uiteindelijk in een zo goed mogelijke toestand terug naar huis te laten gaan. In sommige gevallen zijn de patiënten op IZ er echter zo slecht aan toe dat genezing niet meer mogelijk is en ze overlijden op IZ. Deze patiënten hebben nood aan een speciale vorm van zorg, levenseindezorg genaamd, waarbij de focus op comfort ligt in plaats van genezing. Het IZ-team probeert met behulp van medicatie gevoelens van angst, pijn en verstikking, weg te nemen. Daarnaast staat vooral de menselijke kant van de zorg centraal. Zorgmedewerkers spannen zich in om emoties rond het naderende overlijden te ondersteunen, familieleden zijn onbeperkt welkom voor bezoek en er wordt een afscheidsmoment georganiseerd. In 2020 verspreidde het coronavirus zich razendsnel over de wereld. Ook in Vlaanderen werden op korte tijd veel mensen erg ziek. Dit zorgde voor een nooit eerder geziene toestroom van patiënten op IZ, waarvan er ook veel stierven. Levenseindezorg en beslissingen over wie wel en niet op IZ mocht komen, werden dus extra belangrijk tijdens de pandemie. In deze masterproef brengen we de organisatie van levenseindezorg op 15 Vlaamse IZ-diensten in beeld en we bekijken waar er moeilijkheden of verbeterpunten zijn. Daarbij onderzoeken we of de overweldigende COVID-19-pandemie een invloed heeft gehad op dit levenseindebeleid. De weg die een patiënt aflegt vanaf opname op IZ lijkt duidelijk, maar dat is vaak niet het geval. Tijdsdruk, onzekerheid over het ziektebeeld en druk van de doorverwijzer om toch maar alles te proberen, maken het ingewikkeld voor de intensivist om te beslissen over wie wel of niet op IZ mag komen. De laatste jaren worden meer en meer patiënten nog doorgestuurd die binnen korte tijd zullen sterven, of ze nu wel of niet opgenomen worden op IZ. De meeste intensivisten vinden het niet hun taak om levenseindezorg voor deze patiënten te bieden. Toch proberen ze dit ook voor hen zo goed mogelijk in te vullen. En wat dan met de invloed van COVID-19? Tijdens de pandemie vonden de intensivisten het onmenselijk dat veel mensen alleen gestorven zijn, niet omringd door hun familie. Het spreekt voor zich dat vanaf dat de situatie het toeliet bezoek dus snel weer toegelaten werd op IZ. In tegenstelling tot onze verwachting vertelden alle intensivisten dat de levenseindezorg na de pandemie eigenlijk niet veranderd is in vergelijking met ervoor.