Welke omgevingskenmerken stimuleren jongeren om te fietsen: een kwalitatieve studie met gebruik van virtual reality.

Babiyeva Tatiana, 2022
Fietsen als vorm van transport heeft verschillende voordelen. De meest gekende zijn de gezondheidsvoordelen, zowel mentaal als lichamelijk. Daarnaast is het economisch interessant, zowel voor het individu als voor de maatschappij. Tot slot is de fiets beter voor het milieu dan gemotoriseerde voertuigen. Toch wijzen verschillende rapporten uit dat Vlaamse jongeren zich nog te vaak met de wagen verplaatsen, zelfs bij korte afstanden. Intussen groeit de vraag naar duurzaam transport en neemt het problematische bewegingstekort bij de Vlaamse jongeren alsmaar toe. Daarom is het belangrijk om de jongeren aan te moedigen om meer te fietsen. Aan de Universiteit Gent wordt onderzocht hoe men het fietsgedrag van adolescenten kan promoten. Eerder wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat individuele factoren zoals attitude, motivatie en kennis onvoldoende zijn om te leiden tot nieuwe gewoonten. De fietsomgevingen moeten eveneens veiliger en aantrekkelijker gemaakt worden. Daarom werd in deze masterproef onderzocht welke kenmerken in het straatbeeld de jongeren aanmoedigen om meer te fietsen. De huidige studie heeft dit observationeel onderzocht aan de hand van virtuele omgevingen. De deelnemers zaten op een fiets met een VR-bril op en fietsten door twee virtuele straten in Gent. Intussen vertelden ze waarom ze al dan niet graag door die straten fietsten. Na het fietsen vulden ze een vragenlijst in. Uit de resultaten van de studie blijkt dat jongeren zich het veiligst voelen op een fysiek afgescheiden fietspad. Daarnaast vinden ze het belangrijk dat er niet veel verkeer is en dat de wegen breed genoeg zijn om te fietsen. Tot slot fietsen ze graag door aantrekkelijke omgevingen met veel natuur. Op basis van deze resultaten kunnen verschillende aanbevelingen opgesteld worden. De belangrijkste aanbeveling is om fietspaden te voorzien die met hagen afgescheiden worden van het autoverkeer. Dat zou tegelijk voor meer natuur in het straatbeeld zorgen. Daarnaast is het belangrijk om het verkeer te beperken en de wegen zo breed mogelijk te houden. Dat zou kunnen door in bepaalde straten eenrichtingsverkeer in te voeren en de parkeermogelijkheid in de straten naar andere parkeergelegenheden te verschuiven. Een belangrijke kanttekening hierbij is dat niet alle aanbevelingen realistisch zijn, aangezien de beleidsmakers en stadsplanners bij het ontwerpen van de straten rekening moeten houden met praktische randvoorwaarden en richtlijnen. Om de gevonden bevindingen te bevestigen en verdere aanbevelingen te formuleren, blijft bijkomend onderzoek noodzakelijk. Met deze masterproef hopen we een aanzet te geven tot duurzamer transport en fysiek actievere jongeren.

Promotor Delfien Van Dyck
Opleiding Gezondheidsvoorlichting en -bevordering
Kernwoorden Actief transport fietsen adolescenten fysieke activiteit micro-omgevingsfactoren fysieke omgeving virtual reality