Algemene levenskwaliteit bij personen met een stemstoornis: EQ-5D.
Cooleman Lieze, Van Canneyt Clarisse, 2022
Stemstoornissen komen voor bij ongeveer 3-9% van de bevolking en kenmerken zich door een stem die afwijkend klinkt en/of niet meer voldoet voor het sociale functioneren van een persoon. Aangezien de stem een essentieel medium is voor communicatie en sociale interactie kunnen stemstoornissen ingrijpende gevolgen hebben voor de levenskwaliteit van de patiënt. Om deze levenskwaliteit in kaart te brengen, wordt gebruik gemaakt van zogenaamde Patient-Reported Outcome Measures (PROMs). Dit zijn instrumenten in de vorm van vragenlijsten die de manier meten waarop een patiënt zijn/haar gezondheid beoordeelt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen generieke en stoornis-specifieke PROMs. Generieke PROMs zijn algemene vragenlijsten die aspecten bevragen die voor alle patiënten belangrijk zijn, ongeacht hun gezondheidsprobleem. Stoornis-specifieke PROMs zijn daarentegen ontwikkeld voor een bepaalde ziekte, een groep van aandoeningen, een domein, een interventie, een populatie of een bepaald lichaamsdeel. In kader van onder andere gezondheidseconomische evaluaties wordt vaak de algemene levenskwaliteit van personen met een stemstoornis nagegaan aan de hand van de generieke PROM van EuroQol, de EQ-5D-5L. Dit is een korte, eenvoudige en gestandaardiseerde vragenlijst bestaande uit vragen over vijf belangrijke domeinen van gezondheid: mobiliteit, zelfzorg, dagelijkse activiteiten, pijn/ongemak en angst/somberheid. Om de stoornis-specifieke levenskwaliteit bij personen met een stemstoornis te meten, worden onder andere volgende stoornis-specifieke PROMs gebruikt: de Voice Handicap Index (VHI), de Voice-Related Quality of Life (VRQoL) en de Voice Activity and Participation Profile (VAPP). Het doel van deze studie omvat het onderzoeken van het onderscheidend vermogen van de EQ-5D-5L tussen personen die wel of geen professionele hulp zoeken in kader van een stemstoornis. Daarnaast wordt ook nagegaan welke van de vijf domeinen van de EQ-5D-5L hier het meest aan bijdraagt. Verder wordt de invloed van leeftijd, geslacht, type stemgebruiker en spraakzaamheid op de algemene levenskwaliteit in rekening gebracht. Tot slot onderzoekt deze studie de samenhang tussen instrumenten voor het meten van de stoornis-specifieke levenskwaliteit (VHI, VRQoL en VAPP) en de algemene levenskwaliteit (EQ-5D-5L) bij personen die wel en geen professionele hulp zoeken in kader van een stemstoornis. De algemene en stoornis-specifieke levenskwaliteit werden bij personen die wel en geen professionele hulp zoeken in kader van een stemstoornis gemeten aan de hand van de Nederlandstalige versie van de EQ-5D-5L, de VHI, de VRQoL en de VAPP. Deze werden op papier over de participanten heen verspreid. Om een antwoord te kunnen formuleren op bovenstaande onderzoeksvragen, werden verschillende statistische analyses uitgevoerd op de verkregen data. Uit de resultaten blijkt dat de EQ-5D-5L voldoende kan onderscheiden tussen personen die wel of geen professionele hulp zoeken in kader van een stemstoornis. Het domein ‘pijn/ongemak’ draagt hieraan het meeste bij. Bovendien hebben de kenmerken leeftijd, geslacht, type stemgebruiker en spraakzaamheid geen significante impact op dit resultaat. De EQ-5D-5L en de drie stemstoornis-specifieke vragenlijsten vertonen een redelijk lineair verband. De VHI, de VRQoL en de VAPP vertonen daarentegen onderling een zeer sterk verband. Op basis van de bevindingen van deze studie kan er met voorzichtigheid gesteld worden dat de EQ-5D-5L beschouwd kan worden als een bruikbaar instrument in het meten van de algemene levenskwaliteit bij personen die wel en geen professionele hulp zoeken in kader van een stemstoornis. Het blijft echter belangrijk steeds te onthouden dat beide soorten PROMs ontwikkeld zijn vanuit een ander standpunt en met als doel een ander aspect van de levenskwaliteit, algemeen of stoornis-specifiek, in kaart te brengen.
Promotor | Youri Maryn |
Opleiding | Logopedische en Audiologische Wetenschappen |
Domein | Logopedie |
Kernwoorden | stem algemene levenskwaliteit EQ-5D-5L |